CÁCH SỬ DỤNG ĐỒNG SUNFAT/PHÈN XANH TRONG AO NUÔI THỦY SẢN

Trong quá trình nuôi tôm, có rất nhiều bà con thường sử dụng đồng sunfat, phèn xanh để xử lý các vấn đề môi trường ao. Vậy đồng sunphat, phèn xanh trong nuôi tôm có lợi ích và tác dụng gì đến ao nuôi? Tất cả hãy cùng VMC GROUP trả lời trong bài viết này nhé! 

Đồng sunfat, phèn xanh là gì?

Đồng sunfat hay được gọi là phèn xanh, hay có nhiều tên gọi khác nhau tùy theo mỗi lĩnh vực sử dụng. Đây là một hợp chất vô cơ có công thức hóa học là CuSO4.xH2O, trong đó “x” nằm trong khoảng từ 0 đến 5. Trong đó, phổ biến nhất là pentahydrat (x = 5). Chúng là những tinh thể màu xanh lam hoặc xanh tím, dạng bột kết tinh, dễ tan trong nước, không mùi và không cháy.

Trong công nghiệp, đồng sunfat được sản xuất bằng cách xử lý kim loại đồng với axit sunfuric đặc. Nó được gọi là đá xanh ở dạng tinh thể rắn (gọi là pentahydrate), và nó là nguyên liệu thô phổ biến để sản xuất các loại muối đồng khác. Độc tính của đồng sunfat phụ thuộc vào hàm lượng đồng trong hợp chất. Nồng độ phèn xanh hiện tại thường được sử dụng trong thương mại là 24,5%.

Đồng sunphat (phèn xanh) là chất dinh dưỡng cần thiết cho hệ động thực vật. Nếu sử dụng liều lượng hợp lý thì đồng sunphat có thể diệt được tảo độc trong ao nuôi trồng thủy sản rất hiệu quả.

Tác dụng của phèn xanh trong nuôi tôm

Đồng sunfat, phèn xanh thường được sử dụng để hỗ trợ quản lý môi trường ao nuôi và giúp tôm sinh trưởng, phát triển tối ưu nếu sử dụng với mức độ hợp lý, đặc biệt:

– Phèn xanh giúp quá trình truyền máu và hô hấp của tôm diễn ra thuận lợi hơn, đồng thời hình thành sắc tố melanin, đây là chất xúc tác để sản sinh ra huyết sắc tố Hemoglobin (Hb). Hàm lượng đồng trong ao nuôi bị thiếu sẽ khiến tôm chậm lớn, giảm lượng đồng trong máu, gan yếu, dễ bị bệnh.

– Chất phèn xanh trong ao nuôi tôm cũng đóng vai trò quan trọng trong quá trình tôm sinh sản và lột xác.

– Phèn xanh còn có thể dùng làm thuốc phòng trừ tảo lam, trị một số bệnh và diệt ký sinh trùng ao nuôi.

Vai trò của đồng sunfat (phèn xanh) trong diệt tảo tại ao nuôi:

– Quản lý mật độ tảo thích hợp trong ao là một vấn đề kỹ thuật rất quan trọng. Khi tảo trong ao phát triển quá mạnh, người nuôi thường nghĩ tới biện pháp ngắn nhất và nhanh nhất là diệt tảo. Tuy nhiên, ta cần phải thấy rằng, tảo muốn phát triển thì cần phải có dinh dưỡng và ánh sáng. Do đó giảm dinh dưỡng trong nước là biện pháp cắt nguồn dinh dưỡng để hạn chế tảo phát triển quá mức. Việc sử dụng chất để diệt tảo nên là một biện pháp cuối cùng khi những cách thông thường vẫn không kiểm soát được.

– Nguồn nước nuôi trồng thủy sản bị ô nhiễm nghiêm trọng, tổng hàm lượng P và N quá cao làm bùng phát các loại tảo độc đặc biệt như tảo lam, tảo mắt, tảo giáp,… Việc giảm tảo không phải lúc nào cũng dễ dàng, một mặt là do quần thể tảo vô cùng đa dạng, thứ hai do sức đề kháng của các sinh vật khác tăng dần, nhiều loại tảo tự nhiên có sức đề kháng mạnh, cuối cùng việc diệt tảo phải đảm bảo an toàn cho tôm nuôi. Đây là lý do tại sao đồng và phức hợp đồng được sử dụng phổ biến để xử lý tảo trong thời gian ngắn.

– Ảnh hưởng của CuSO4. 5H2O chứa Cu2+, chất này ức chế quá trình quang hợp và sự phát triển của các tế bào chịu trách nhiệm cho các quá trình quang hợp, hô hấp, tổng hợp diệp lục và phân chia tế bào của thực vật.

– Phèn xanh được sử dụng rộng rãi bởi khả năng  kiểm soát vi khuẩn lam và tảo sợi lớn, đồng thời để điều trị bệnh và ký sinh trùng trong ao nuôi. Lượng phèn xanh có thể được sử dụng tùy thuộc vào loại tảo và các yếu tố môi trường trong nước tại thời điểm đó.

Cách sử dụng phèn xanh trong nuôi tôm như thế nào cho hiệu quả?

– Nếu ao nuôi có nhiều tảo độc, bà con có thể dùng phèn xanh để hòa tan trong nước phun lên bề mặt ao. Mặt khác, người nuôi cũng có thể sử dụng lượng đồng sunfat khô cần thiết cho vào túi vải thô buộc vào xuồng đi quanh ao để hàm lượng đồng dễ dàng hòa tan trong nước.

– Nếu độ kiềm trong ao là 100 mg/l, tỷ lệ sử dụng phèn xanh không vượt quá 0,01 nồng độ kiềm (liều lượng dựa trên độ kiềm hòa tan là 1 mg/l).

Những lưu ý khi sử dụng đồng sunfat trong ao nuôi tôm: Không nên lạm dụng trong quá trình nuôi và nên tính toán đúng liều lượng để tránh tồn dư đồng sunfat trong ao nuôi. Bởi nếu đồng sunfat tồn tại trong môi trường nước quá lâu sẽ không thể tự phân hủy được từ đó khiến tôm bị nhiễm độc và chậm lớn.

Ngoài một số lợi ích cơ bản nếu biết cách sử dụng, phèn xanh còn có thể gây ảnh hưởng xấu đến môi trường và tôm nuôi nếu sử dụng vượt quá lượng quy định.

+ Nếu không biết cách điều chỉnh liều lượng thích hợp sẽ khiến tôm bị ngộ độc, gây phản tác dụng và làm tôm chậm lớn.

+ Dưới nhiệt độ cao, tác dụng khử trùng của phèn xanh sẽ tăng lên, khiến tôm nuôi bị ngộ độc. Vì vậy, liều lượng sử dụng phèn xanh trong ao nuôi tôm cần phải có kinh nghiệm và chuyên gia hướng dẫn cụ thể.

Theo tiêu chuẩn của Cơ quan Bảo vệ Môi trường Hoa Kỳ (EPA), 1,3 mg/L đồng trong nước sẽ giết chết nhiều loài sinh vật, đặc biệt là tôm và cá. Đồng sunfat thường có tác dụng nhanh do giải phóng Cu2+, ngoài tác dụng diệt tảo, nó còn được nông dân sử dụng rộng rãi để diệt vi khuẩn, nấm, ký sinh trùng,… Do giá thành rẻ nên thường bị lạm dụng và lạm dụng trong ao nuôi tôm (có nơi có mức sử dụng lên đến 5-25ppm). Từ đó gây ra các tác động nghiêm trọng, chẳng hạn như:

• Khiến lượng tảo bị hao hụt, khó nuôi, gây màu nước, tôm chết sau khi thả.
• Đồng sunfat được xem là chất độc đối với sinh vật thuỷ sinh, gây hại đến tôm nếu sử dụng quá liều, cụ thể như là làm tôm chậm lớn, trường hợp nặng có thể gây tổn thương gan, tụy của tôm và làm tôm chết.
• Đồng sunfat tồn tại rất lâu trong ao nuôi và gây cản trở đến quá trình phân hủy sinh học trong ao nuôi